त्यो ओलम्पिक, यो ओलम्पिक

साउनको ३ गते मैले घर छाडेँ । २०५३ साल थियो त्यो । एसएलसी त्यही सालको चैतमा दिनुपर्ने थियो । बाउआमाको कचकच एक कानले सुन्दै अर्को कानबाट फुस्स हावामा उडाइदिएँ । जीवनमा पहिलोपटक दुई साताको लागि घर छाड्दै थिएँ म । मनमा घर छाड्नुपर्दाको बिलौना थिएन । बरु थियो त एक भारी उत्साह । करिब १५ मिनेट हिँड्दा पुगिने साथी सुमन विमलीको घर मेरो बाँकी दुई हप्ताको बास बन्दै थियो । र, त्यसरी बास बस्नुको कारण थियो अमेरिकाको एटलान्टामा भोलिपल्ट सुरु हुँदै गरेको ग्रीष्मकालीन ओलम्पिक ।

त्यतिबेलासम्म हाम्रो गाउँ (सुरुङ्गा-७, बेनुबाजा) मा टेलिभिजन थिएनन् । सुमनकहाँ पनि भर्खरै आइपुगेको थियो । उनका बुबा बेनुप्रसाद विमली पुख्र्यौली खान्दानी थिए । हामी पढ्ने लालपानी माविको व्यवस्थापन समितिको अध्यक्ष पनि थिए उनी । श्यामश्वेत, दोस्रो हाते टिभी थियो क्यारे त्यो । १४ इञ्ची थियो त्यसको आकार । टिभी चलाउने अत्यावश्यक उर्जा पनि गाउँमा थिएन । १२ भोल्टको गह्रुँगो ब्याट्री साइकलको पछाडि सीटमा फाटेको ट्युबले टुइँक्याएर सुरुङ्गा बजार पुर्‍याउनुपथ्र्याे चार्ज गर्नको लागि । बाटाहरु फराक र ओभाना थिएनन् । वषर्ात्लेे हिलाम्मे पारेका बाटो कहिले पैनीभित्र पस्थ्यो त कहिले खेतको आलीमा निस्कन्थ्यो । यसरी ब्याट्री लैजाँदा र ल्याउँदा बडो सावधान हुनुपथ्र्यो । कथमकदाचित एसिड चुहियो भने लुगा भ्वाङ पारिहाल्थ्यो ।

ओलम्पिक नहेरी बस्नै नसक्ने खेलकुदका पागलप्रेमी थिएनौँ हामी । कक्षाभरिमा म सबैभन्दा फुच्चे थिएँ । मभन्दा एक अंगुल अग्लो भए पनि सुमनको पनि खेलकुदमा प्यार थिएन । हाम्रो खेल हुन्थ्यो बाघचाल, शतरञ्ज र लुँडो । स्कुलमा भएको एक मात्र शतरञ्ज र लुँडोको सेट जसको पहिले टिफिन हुन्थ्यो त्यसैले हात पारिहाल्थ्यो । शतरञ्ज र लुँडो नपाएको दिन कुनै सर्जाम नचाहिने आसपास र मसिना ढुंगाको गट्टी भेला पारी भुइँ कोरेर खेल्ने बाघचाल हाम्रो खेलकुद हुन्थ्यो । अपवादको कुरा बेग्लै, विद्यालयको वाषिर्क खेलकुदमा भलिबल टीमको जगेडा खेलाडी बनेर एकपल्ट पनि नेट नकटाई दोस्रो पुरस्कार पनि पाएको छु ।

तैपनि हामीले ओलम्पिक हेर्ने अठोट गर्‍यौँ । नेपालभन्दा ठीक विपरीत अमेरिकी समयलाई समात्दै रातभर जाग्राम बस्ने हिम्मत लियौँ । अमेरिकाको जोर्जिया राज्यको एटलाण्टामा भएको त्यो ओलम्पिकमा मुक्केबाज मोहम्मद अलिले ओलम्पिक दीप प्रज्वलित गरेका थिए । तत्कालीन अमेरिकी राष्ट्रपति बिल क्लिण्टनले सेन्सेनियल ओलम्पिक स्टेडियममा ओलम्पिकको उद्घाटन गर्दा हामीलाई भब्य लागेका थियो । द सेलेब्रेसन अफ सेन्चुरी नारा बोकेको त्यो ओलम्पिकमा नेपालको राष्ट्रिय झण्डा बोकेर धावक टीकाबहादुर बोगटीले मार्चमास गरेको काँचको पर्दामा देख्दा हामी खुसीले आधारातमै चिच्याएका थियौँ ।

रातभरि टिभी हेर्ने, बिहानभरि सुत्ने निशाचार जस्तै थियो हाम्रो दैनन्दिनी । दिउँसो र बेलुका गाई, भैँसी, बाख्रालाई भुस्सा काट्ने, घाँस-पराल हालिदिने, खोले पकाइदिने, पगा लगाइदिने गथ्र्यौँ । बर्खे बिदा परेकाले स्कुल जानु परेको थिएन । तैपनि कुनै-कुनै बेला बिदाका लागि दिइएको गृहकार्य पनि गरी टोपल्थ्यौँ । पढाइमा सुमनभन्दा अलि जान्ने भएकाले सुमनका बाआमा पनि म आएकोमा खुसी नै देखिन्थे । शायद जान्ने साथीको सङ्गतले सुमनलाई फाइदा नै पुर्‍याउँछ भन्ने उहाँहरुलाई लागेको हुँदो हो । अफसोच, एसएलसीमा सुमनलाई सफलता हात परेन । दुई सातासम्म बस्दा सुमनका बाआमाले कुनै असजिलो मान्नु भएन । रातभर टिभीको अगाडि झुत्तिँदा पनि 'सुत् हे केटा हो' पनि भन्नु भएन । बर्खामास रुझ्दै ल्याएको ब्याट्री रातभर टिभी हेरेर सकिदिँदा पनि कत्ति पनि झर्को मान्नु भएन ।

ओलम्पिक सकिँदा हाम्रो निकैवटा कापी भरिएका थिए । कति देशका, कति खेलाडीले भाग लिएका थिए ? कुन कुन देशले कति पदक जित्यो मात्र होइन कुन कुन खेलको कुन कुन स्पर्धामा को कोले जित्यो भन्ने समेत विस्तृत विवरण थियो हाम्रो बहीखातामा । त्यतिबेला हामीले एटलाण्टा ओलम्पिक सामान्य ज्ञानभन्ने पुस्तक निकालेको भए पनि हुन्थ्यो होलाजस्तो लाग्छ अचेल ।

हामीलाई त्यतिबेला रातभर सुत्न नदिने भूत अर्कै थियो । हाजिरीजवाफ प्रतियोगिता हाम्रो कमजोरी थियो । सामाजिक, आर्थिक, राजनीतिक, भौगोलिक, साँस्कृतिक, खेलकुद सबै कुरा जान्नैपर्छ भन्ने नशा जो लागेको थियो । त्यही भूतले उक्साएको थियो हामीलाई रातारात ओलम्पिक हेर्न । आफूले टिपेका नोटबुकबाट फ्यात्त प्रश्न गर्दै अरुलाई अक्क न बक्क पारेर जान्ने पल्टिन पाएकोमा हामी फुरुङ्ग थियौँ । त्यतिबेला हाम्रो मिसन पूरा भएको जस्तो लाग्थ्यो । त्यसो त झापा जिल्लास्तरीय हाजिरीजवाफ प्रतियोगितामा तीन पटक पहिलो स्थान ओगटेर त्यस्तो मिहिनेतको सदुपयोग पनि गरेका थियौँ ।

गोलो पृथ्वीले घुमाउँदै फेरो मार्दा यो पंक्तिकार अहिले लण्डनमा गुजारा गर्दैछ । १६ वर्षअघि श्यामश्वेत टिभीको अगाडि रातभर झिमिक्क नगरी ओलम्पिक नियाल्ने आँखाकै सामुन्ने यी पंक्तिहरु कोरिहँदा ओलम्पिक नाचिरहेको छ । आधा घण्टाको पैदल दूरीमा गएको शनिबार र आइतबार साइकलको होडबाजी भयो । दिनभरि नजरबन्दमा बसियो । नजर गर्ने जरुरत ठानिएन । निजी सवारीसाधनमा १० मिनेटको दूरीमा टेनिस चलिरहेको छ । भनौँ, लण्डन बाहिर हुने १० वटाबाहेक बाँकी सबै खेल बढीमा एक घण्टाको यात्राभित्र सम्पन्न भइरहेका छन् । चारैतिर भइराखेका ओलम्पिकका खेलहरुले म घेरिएको छु यतिबेला ।

उहिले साढे सात हजार माइल टाढा एटलाण्टामा भएको ओलम्पिक आँगनैमा भएजस्तो लाग्थ्यो । रातभरि हेरिन्थ्यो । दिनभरि जित्ने र हार्नेको मुहार स्मृतिमा छचल्किरहन्थ्यो । अहिले आफ्नै अगाडि ओलम्पिक ठोक्किन आइपुग्दा भने निरपेक्ष जस्तो भएको छु म । बरु ओलम्पिकका कारण सार्वजनिक सवारी साधनहरु खचाखच हुँदा, सधैँ हिँडिरहने बाटो हिँड्न नपाएर अर्कैतिर मोडिनु पर्दा ओलम्पिकसित झोँक चल्छ । आफ्नो घरमा बिजुली बत्ती, टेलिभिजन नहुँदा त्यस्तरी ओलम्पिक हेर्ने म त यतिबेला दुईसाताको छुट्टी लिएर स्टेडियमतिर आहोर-दोहोर गरिरहेको हुनु पर्ने हो । त्यति पनि नसके पार्कहरुमा राखिएका प्रत्यक्ष प्रसारणका यमानका पर्दा अगाडि हाजिर हुनुपर्ने हो । अथवा घरैको ४६ इञ्चको टिभी स्त्रिmनको सामुन्ने मेरो आसन जम्नु पर्ने हो । तर म कतै छैन । कुनै बेला त लाग्छ मेरो १६ वर्ष अघिको ओलम्पिकप्रतिको आशक्तिलाई देखेर अहिले ओलम्पिक मलाई पछ्याउँदै जिस्क्याउन आइरहेको छ र म चाहिँ त्यसबाट पर-पर भागिरहेको छु ।

वास्तवमा ओलम्पिकप्रति न मेरो पहिले कुनै झुकाव थियो न अहिले वितृष्णा नै । पहिले स्त्रिmन अगाडि सुपर ग्लुझैँ लपक्क टाँसिनु र अहिले टाढा-टाढा हुन खोज्नु वास्तवमा मेरो इच्छाको होइन समयको खेल रहेछ । प्राथमिकताहरु फेरिँदा रहेछन्, समयको चक्रसँगै । सर्पको काँचुली जस्तैगरी । बुद्धले भने जस्तै सबै कुरा अनित्य रहेछन् । नित्य छ त केवल सत्य अनि समय । अहिले मेरो लागि ओलम्पिक कागलाई बेला पाक्नु जस्तै भएको छ- न हर्ष न त विस्मात ।