कहाँ गयो त्यो पाँच रुपियाँ

'ए साइँला तँ काठमाडौँ जान्छस् त ?’ २०५५, जेठको एक साँझ तेह्रथुम, इवामा मेरी माइली फूपूले पढिसकेको चिठी बन्द गर्दै सोधिन् । 'किन के भयो र फूपू ?’ उल्टो प्रश्न फर्काएँ । सपनामा नचिताएको प्रश्नको जवाफ मसँग थिएन पनि । 'माल्दिदी -फूपूकी माइली छोरी)लाई पसलमा काम गर्ने मान्छे चाहिएको र’छ जाने भए जा हए’ फूपूले त्यति सर्वाधिकार मैमाथि छाडिदिइन् ।
कहाँको राजधानी काठमाडौँ ? कहाँको हाङपाङ -ताप्लेजुङ) मा बाँदर खेदाउँदै हुर्केको म ? मनमा अन्तरद्वन्द्व चर्कियो । त्यो रात म निदाउनै सकिनँ । आँखाभरी काठमाडौँका रंगीन कल्पना छाइरहे । सम्झेँ, केही साल पहिले साइँली फूपूको छोराले 'म त अब काठमाडौँमा जान्छु दाइले बोलाएका छन्’ भनेको । र, बिर्सिनँ -त्यतिबेला म मनमनै भक्कानिएको, 'मेरो त काठमाडौँमा कोही छैनन् मेरो जीवन त काठमाडौँ नपुगी सकिन्छ होला’ सम्झेर ।
'ल दिदी म काठमाडौँ जान्छु’ दुई दिन दुई रात सोचेर निर्णय सुनाएँ । दिदी खुशी हुनुभो । दाँत फुक्लेर थोती भएकी फूपू भर्भराउँदो भदैले छोड्ने हुँदा पनि खुशाउनुको कारण बेग्लै थियो । छ महिना पहिले इवा छिर्दा म बाहुन झैँ थिएँ - मासु मदिरा छुँदै नछुने । तर छ महिनामा म एकसय असी डिग्रीको कोणमा बदलिइसकेको थिएँ । थापा कान्छाको घरमा लोकल ठर्राले ढालेपछि मलाई झ्यााइकुटी पारेर सुताउनुपरेको थियो । साइँला फूपाजु -फूपूको जेठाजु)ले मलाई तीनजना केटी देखाए विहेका लागि । तर शान्ता दिदी, हरि दिदी -फूपूकी छोरीहरु) को डरले मैले कसैलाई अजमाउन भने सकिनँ ।
जाँते -मोरङ) आउने एक नातेदारको साथ म झापा झरेँ । झापा -सुरुङ्गा) आइपुगेकै साँझ आमा, बुबा, जीबा -हजुरबा) र दाइलाई योजना सुनाएँ । सप्पै खुशी भए । नहुन् पनि किन ? लालपानी मावि, शिवगञ्जबाट एसएलसी पास गर्ने पहिलो व्याच र त्यसमाथि पनि प्रथम श्रेणीमा उत्तीर्ण तीनमध्येको एक आफ्नो छोरो निराशाले भौँतारिएको कुन बाबु आमालाई सहृय हुन्थ्योहोला र ? भोलिपल्टै म काठमाडौँ हिँड्ने भएँ । आमाको सानो घुम्ती पसल थियो । पोल्टो टक्टक्याएर आमाले बाटोखर्च तीनसय रुपियाँ दिइन् । दाइ बजारमा चिनिएका नौजवान थिए । टिकट काउण्टरमा सहुलियतमा टिकट मिलाइदिए । तिरेँ - साढे दुईसय रुपियाँ -त्यतिबेला झापा-काठमाडौँको फूल भाडा ४३५ रुपियाँ थियो) ।
करिब साढे तीनबजे काठमाडौँमा खुट्टा टेक्ने ठाउँ बनाउन बस चढेँ । दुर्भाग्य दमक आइनपुग्दै बस रोकियो । सोध्दा थाहा पाइयो - आधीघण्टा अगि बसले दमकमा बच्चा किचिदिएछ । त्यसैको आक्रोशमा राजमार्ग छेकिएको रहेछ । परेन फसाद । न घर जाउँ न बसमै बसौँ ? धेरै यात्रु बसमै बस्ने भएपछि मलाई गाह्रो भएन । गोजीमा थियो ५० रुपियाँ । बेलुकी भात खान होटल चाहारेँ र खाएँ । तिर्नेबेलामा पो तीनचित खाएँ । पैसा भएछ तीस रुपियाँ । जबकि त्यतिबेला झापामा भातको मोल थियो १२ रुपियाँ । बन्दको मौकामा चौका हानेका रहेछन् साहुजीले । के गर्ने खाएपछि तिर्नैपर्‍यो ।
भोलिपल्ट बिहान ११ बजे बस हिँड्यो । दमकमा म छेउको सीटमा एकजना निकै हाइफाइ गर्ने साथी बसे । बस केहीबेर रोकियो । गर्मी प्रचण्ड थियो । साथीले प्रस्ताव गरे -जाउँ चिसो पिउन । नाइँ भन्न सकिनँ । गोजीमा बचेको थियो २० रुपियाँ । उनलाई १२ रुपियाँमा कोकाकोला किनिदिएँ । उनले कोक पिए । कोक खाने मन भए पनि पैसाले साथ नदिएपछि मैले भने उनले पिएको हेरेर घुटुघुटु थुक पिएँ ।
बच्यो आठ रुपियाँ । भात खानपुग्ने पैसा नभएकोले बिहानी खाना हावा खाएरै टारियो । साँझमा ती कोक खाने साथीले 'हिँड म स्टाफ खाना खुवाउँछु’ भन्थे । मनमनै 'पैसा माग्यो भने गर्ने ?’ सोचेर 'खान मन छैन’ भनेँ । बसले राति २ बजे कलंकीचोकमा झारिदियो । जानुपर्ने थियो कुलेश्वर । एकपटक पनि नदेखेको ठाउँ मध्यरातमा कसरी पुग्नु ? मनमा आँधिबेहरी छायो । तिनै कोक खाने साथीले सोधे -एक्लै जानसक्छौ ? 'सक्दिनँ’ मैले फर्काएँ । उनले भने 'आज राति मेरो दाजुकोमा सुतौँ भोलि बिहान म पुर्‍याइदिउँला ।’ ओहो ती मित्र मेरा लागि देउतैसरह भए । कताकता उनको गोडा ससमाएर ढोगौँजस्तो लाग्यो ।
सोल्टी होटलमा काम गर्ने दाजुको क्वार्टरमा लगेर मलाई सुताए । सन्तोकले होला भोलिपल्ट नौ बजेतिर मात्र हामी दुई भाइ बिउाझियौँ । उठ्नासाथ भाउजुले खाना पस्किइन् । क्वार्टरबाटै साथीले मेरी दिदीकहाँ फोन लगाएदिए । खाना खाएपछि साइकलमा सररर कालिमाटी लगेर 'अब यता हिँड्दै जानु’ भनेर बल्खु जाने बाटोतिर लगाएदिए । जतिपर जान्छु पुग्नुपर्ने ठाउँ भेट्दिनँ । आत्तिएँ । छेउको पिसिओमा छिरेर फोन लगाएँ । एक कल फोनको तीन रुपियाँ तिरेँ । अलि अगि दायाँ साइडमा पुग्नपर्ने ठाउँको बोर्ड देखेँ । रह्यो पाँच रुपियाा । त्यो पाँच रुपियाँ मैले कतिबेला केका खर्च गरेँ अहिले सम्झन गाह्रो भइरहेको छ ।